Als je al even hobby bierbrouwer bent, zal je verschillende termen zijn tegengekomen over het meten van het alcoholpercentage. Bij Brouwpunt houden we SG (soortelijk gewicht) aan, maar veel Engelse en Amerikaanse brouwers hebben de voorkeur om Brix te gebruiken. Wat is nou het verschil tussen SG en Brix en welke kun jij beter gebruiken? Lees het in dit artikel.
Verschil tussen SG en Brix
Voor we naar het verschil kunnen kijken tussen SG en Brix is het belangrijk om te weten wat de 2 meetinstrumenten betekenen.
Wat is SG?
SG staat voor ‘soortelijk gewicht’. Met SG wordt verwezen naar de dichtheid van de vloeistof in vergelijking met water. Suiker zorgt voor een dikkere vloeistof. Door voor de vergisting te meten en na de vergisting nog een keer te meten, kun je aan de hand van een formule het alcoholpercentage berekenen.
Maar ook andere stoffen zorgen ervoor dat het SG opgehoogd wordt, denk hierbij aan: zetmeel, mout, olie, hop en mineralen. Dit heeft verder geen invloed op je alcoholpercentage. Deze stoffen zitten er tijdens de eerste meting in en tijdens de laatst ook nog.
Wat is Brix?
Brix wordt niet alleen door bier brouwers gebruikt, maar ook in de agrarische sector wordt er gemeten in Brix. Daar geldt, hoe zoeter het product (aardbeien, appels, blauwe bessen) hoe langer het houdbaar blijft.
Brix staat voor het aantal gram suiker opgelost in 100 ml vloeistof. 1 Brix staat voor 1 gram op 100 milliliter.
Door de Brix voor het vergisten te meten kun je een ruwe schatting maken van het alcoholpercentage. Je kun het aantal Brix namelijk vermenigvuldigen met 0,59 voor een schatting. Uiteraard is hier nog niet je maischschema en eventuele toevoegingen zoals lactose in meegenomen.
Wat is dan echt het verschil tussen SG en Brix?
Beide meetinstrumenten meten het suikergehalte van je wort/jongbier. SG meet de dikte van de vloeistof en Brix meet het aantal gram suiker per 100ml.
Beide instrumenten hebben het zelfde doel, maar met een andere berekening om het uiteindelijke alcoholpercentage te kunnen meten.
Welke tools heb je nodig om SG of Brix te meten
Nu weten we wat SG en Brix betekenen, is het goed om te weten welke tools je nodig hebt om het uit te kunnen lezen. Hobbybrouwers maken meestal gebruik van:
- Refractometer
- Hydrometer
Hieronder een uitleg over wat de 2 tools doen.
Wat is een refractometer
Een refractometer is een soort verrekijker waar je een aantal druppels vloeistof op kunt leggen. Je kijkt met het instrument naar het licht en door de dichtheid van de vloeistof zie je een streep staan bij een bepaald getal. Dit ziet er dan zo uit:
Hierbij lees ik mijn refractometer uit van een Russian Imperial Stout die ik ooit heb gebrouwen. Extreem hoog in alcohol en het eindresultaat was een bier waar geen koolzuur op kwam. Geen aanrader.
Bovenstaande refractometer berekend zowel de SG als de Brix. Let wel op, voor de vergisting kun je een refractometer prima gebruiken. Na de vergisting heb je alleen alcohol gevormd en een refractometer wijkt dan sterk af. Je hebt dan weer rekenmodellen die die afwijking kunnen terugrekenen. Maar een hydrometer heeft dit probleem niet en leest altijd de juiste waarde.
Wat is een hydrometer
Een hydrometer wordt zowel voor als na het brouwproces gebruikt. Het maakt gebruik van de relatieve dichtheid van de vloeistoffen om het suikergehalte te berekenen. Bij een hydrometer gebruik je altijd ook nog een maatbeker om de hydrometer als een soort van dobber in te kunnen laten drijven.
Door het verschil in SG voor de vergisting en na de vergisting te meten kun je een berekening invullen. Voor die berekening kun je dit artikel lezen.
Wij hebben de voorkeur om SG te gebruiken
Bij Brouwpunt hebben wij de voorkeur voor SG , omdat de meeste hydrometers ook SG gebruiken. Wij verkopen (nog) geen refractometers omdat wij vinden dat dit onnodige kosten met zich mee brengt. Op de brouwdag zelf is het een makkelijk manier om het alcoholpercentage te meten, maar na de vergisting heb je toch weer een hydrometer nodig. Ook werken wij met de software Brouwhulp om onze bierbrouw pakketten te maken en daar werkt SG ook het beste mee.