Vodka staat bekend als een neutrale spirit: schoon, zacht en zonder opvallende aroma’s, zodat hij het perfect doet in cocktails of puur met een ijsblok. Zelf vodka maken draait dus om het minimaliseren van smaakvervuiling in elke stap: een schone vergisting, gecontroleerde distillatie en zorgvuldige filtering. In dit artikel doorlopen we het traject van wash tot fles, met praktische keuzes voor suiker- of graanbasis, tips om off‑flavours te voorkomen en duidelijke knoppen om aan te draaien wanneer je nog net niet die kraakheldere, zijdezachte vodka hebt.
Voordat je begint: check altijd je lokale wetgeving en werk veilig. Een goede basis vind je in Drank stoken en distilleren: een overzicht en de veiligheidswaarschuwingen in Blind worden door drank stoken? Ben altijd voorzichtig!. Wie eerst de alcoholbasis wil begrijpen, kan ook lezen over verschillende soorten stookwijnen; daar leg je de fundamenten voor een schone vergisting en een efficiënte opbrengst.
Bestel een bierbrouw pakket
Stap 1 – Kies je basis: suikerwash of graan
Voor een neutrale vodka zijn er grofweg twee paden: een suikerwash (water + suiker + gistvoeding) of een graanbasis (maischen met enzymen, vergelijkbaar met bierbrouwen). Een suikerwash is sneller en voorspelbaarder, met weinig bijsmaken mits je gist gezond werkt. Een graanbasis kan, ondanks het neutraliseren tijdens distillatie, nog steeds subtiele rondheid geven, maar vergt nauwkeurige maischstappen. Werk hygiënisch en meet je start‑SG; mik voor 10–12% alcohol in de wash om giststress (en dus ongewenste hogere alcoholen) te voorkomen.
Stap 2 – Vergisting: schoon, koel en compleet
Gebruik een neutrale gist die schoon vergist en voldoende gistvoeding om zwaveltonen te vermijden. Fermenteer controleerbaar rond 18–22°C; te warm geeft oplosmiddelachtige esters en fuselalcoholen die je later agressief moet wegsnijden. Belucht alleen vóór pitch, sluit daarna zuurstof uit en hou de vergisting volledig tot stilstand (stabiel SG gedurende meerdere dagen). Hevel van de gistkoek af om autolyse‑smaken te voorkomen en geef desnoods een koude lagerperiode voor helderheid. Meer context over vergistingsdynamiek vind je, vanuit een andere dranksoort, in Zelf mede maken.
Stap 3 – Distilleren: kolom voor neutraliteit, strakke cuts
Hoewel pot stills prima zijn voor smaakvolle spirits, levert een reflux-/kolomdistilleerketel doorgaans de schoonste vodka op. Werk met stabiele verhitting en laat de kolom tot evenwicht komen zodat terugvloei (reflux) onzuiverheden scheidt. Tap de voorloop apart af, verzamel vervolgens het hart bij hoog %vol en stop tijdig om de naloop (zware, olieachtige componenten) te vermijden. Veel stokers redistilleren 2–3 keer om nog neutraler te worden. Zie ook de praktische tips in mijn eerdere stookblogs, zoals Zelf jenever maken en Zelf rum maken.
Stap 4 – Actief‑kool filtering (polishing)
Na distillatie kan actieve kool restaroma’s en scherptes wegnemen. Verdun het destillaat eerst naar circa 45–50% voor optimale adsorptie, filter langzaam (gravity feed of langzame pomp) en gebruik verse, voor‑gespoelde kool om stof en bijsmaken te vermijden. Herhaal indien nodig in twee dunnere passes in plaats van één agressieve. Filtering is geen pleister voor een slechte vergisting of rommelige cuts; zie het als de finishing touch om een al schone spirit zijdeglad te maken.
Stap 5 – Verdunnen, rusten en bottelen
Verdun stap voor stap met zacht, mineraalarm water tot jouw doelsterkte (vaak 40% vol). Voeg water langzaam toe aan alcohol (niet andersom) om lokale oververzadiging en troebeling te voorkomen. Laat vervolgens enkele dagen tot weken rusten zodat ethanol en water volledig “trouwen”; veel stokers ervaren merkbare verzachting. Filter desgewenst licht voor glans en bottel in schone, goed afsluitende flessen. Label batch, datum en sterkte: dat helpt bij het finetunen van je proces in volgende runs.
Fouten & troubleshooting (smaak)
- Oplosmiddel/“spiritus” – te warme vergisting of te agressieve verhitting; koel vergisten, strakkere cuts, liever twee schone runs dan één harde.
- Zwavel/rotte eieren – giststress of voedingstekort; volgende keer voldoende voedingsstoffen en beluchting vooraf, en kopercontact in de dampweg.
- Olieachtig mondgevoel – te veel naloop in het hart; ruimer snijden en naloop bewaren voor een volgende feints‑run.
- Troebel na verdunnen – etherische resten of mineralen; gebruik zachter water, verdun in stappen, laat rusten en polish nogmaals door actieve kool.
Serveren & variaties
Puur en ijskoud proef je het werk dat je in neutraliteit en zachtheid hebt gestoken. Voor cocktails is een schone vodka een blanco canvas: denk aan een Martini, Moscow Mule of Espresso Martini. Zin in karakter? Maak infusies met citrusschil, koffiebonen of kruiden en filter helder uit. Wil je juist fruitiger werken, bekijk dan je gids voor zelf likeur maken voor siroop‑ en infusiemethoden die je ook op vodka kunt toepassen.
Verder lezen op Brouwpunt
Bestel een bierbrouw pakket
